Het overlijden van een dierbare is een ingrijpende gebeurtenis in iemands leven. Terwijl men nog in de rouwperiode zit, dient men niet alleen de uitvaart te regelen, maar ook allerlei andere zaken te regelen.

De verhuurder kan bijvoorbeeld verlangen dat de woning ontruimd wordt zodat de woning opnieuw verhuurd kan worden, (telefoon)abonnementen dienen te worden stopgezet, de bank zal moeten worden geïnformeerd, etc. Ook dient men op enig moment de nalatenschap te regelen en te bedenken of men deze wil verwerpen, zuiver aanvaarden of beneficiair aanvaarden.

Verwerping van de nalatenschap betekent simpel gezegd dat je afziet van de erfenis. Beneficiair aanvaarden betekent dat je alleen iets ontvangt wanneer nog iets over is nadat alle schulden is betaald. Je hoeft zelf geen schulden van de overledene te betalen. Zuiver aanvaarden betekent dat je niet alleen de lusten, maar ook de lasten van een erfenis aanvaardt. Dit betekent ook dat, wanneer de erfenis meer schulden dan opbrengsten heeft, je de restschuld dient te betalen.

Dit zuiver aanvaarden gebeurt sneller dan veel mensen denken, omdat dit niet per se schriftelijk hoeft te gebeuren. Dit kan namelijk ook door het verrichten van beschikkingshandelingen. Dit zijn handelingen die ervoor zorgen dat goederen niet meer beschikbaar zijn voor schuldeisers, bijvoorbeeld het verkopen van juwelen of het verdelen van het saldo onder de nabestaanden.

Dit geldt overigens alleen als de goederen enige economische waarde hebben. Zo zullen schuldeisers normaal gesproken weinig waarde hechten aan een eenvoudig fotoboek, waardoor deze in beginsel ongestraft meegenomen zou kunnen worden. Een antiek servies daarentegen kan veel geld waard zijn en het meenemen daarvan zou kunnen leiden tot zuivere aanvaarding.

Het ontruimen van de huurwoning op verzoek van de verhuurder, zal in principe worden gezien als een beheershandeling en leidt in beginsel niet tot zuivere aanvaarding (wel is het verstandig deze inboedel op te slaan en een lijst te maken met hetgeen is opgeslagen, zodat eventuele schuldeisers een overzicht hebben van waar men zich op kan verhalen).

Wanneer men zuiver aanvaardt heeft, kan dit grote gevolgen hebben wanneer na het zuivere aanvaarden zich een schuldeiser meldt, bijvoorbeeld de gemeente die stelt dat de overledene een forse schuld heeft. Als een erfgenaam zuiver aanvaard heeft, dient deze de schuld volledig uit eigen vermogen af te lossen als de nalatenschap niet voldoende is om de schuld te voldoen.

Dat dit tot zeer ongewenste situaties voor nabestaanden kan leiden, heeft de wetgever ook ingezien. Wanneer de erfgenaam niet op de hoogte was van de schuld en ook niet op de hoogte van de schuld kon zijn, is het mogelijk om de kantonrechter te vragen om toestemming om alsnog beneficiair te aanvaarden, dan wel te vragen om ontheffing uit de verplichting de schuld uit eigen vermogen te voldoen. Dit dient binnen een termijn van 3 maanden na ontdekking van de schuld te gebeuren.

Wanneer de erfgenaam door de kantonrechter in het gelijk gesteld wordt, hoeft de schuld niet te worden betaald uit het eigen vermogen. Wel dient in een dergelijk geval bewezen te worden dat de erfgenaam op geen enkele wijze had kunnen weten dat de schuld bestond.

Mr. Gelissen heeft vrij recent met succes een erfgenaam bijgestaan die per ongeluk zuiver aanvaard had en daardoor een forse schuld had. De kantonrechter heeft deze erfgenaam uiteindelijk toestemming gegeven om alsnog beneficiair te aanvaarden.

Deze uitspraak is gepubliceerd op de website van de Rechtspraak en is hier terug te lezen.

Mocht u in een soortgelijke situatie terechtgekomen zijn en de kantonrechter willen vragen om alsnog beneficiair te mogen aanvaarden, dan kunt u zich tot ons kantoor wenden met het verzoek om bijstand in deze kwestie. Wij zullen u dan van advies en bijstand in een mogelijke procedure voorzien.